Achter de schermen van de snelste mijlwedstrijd ter wereld
- 8-7-2025
Tekst: Davis Jones
Afbeeldingen: Cameron Strand
Om de uitdrukking op het gezicht van Niels Laros te begrijpen, vlak nadat hij op het nippertje de Bowerman Mile in Eugene won, moeten we terug naar het moment waarop de bel voor de laatste ronde klonk. Hij had toen nog meer dan drie seconden achterstand op de koploper, de Amerikaan Yared Nuguse.
Voor de ogen van het publiek in een uitverkocht stadion in Eugene in Oregon tijdens de vijftigste Pre Classic liet de 20-jarige hardloper zijn eigen staaltje Hayward-magie zien. Hij maakte zich los van het veld met nog 400 meter te gaan. En toen, bij de start van de laatste 200 meter, zette hij de aanval in op Nuguse. Met een onvoorstelbare laatste split van 25,9 seconden dichtte hij in de eindsprint een achterstand van bijna 8 meter. De twee lopers vlogen naar de finish. En een paar seconden later zag Laros met een blik vol verbazing de officiële eindtijd: 3:45.94. Hij had de Bowerman Mile gewonnen met een honderdste seconde en een nieuw Nederlands record neergezet. Zijn laatste ronde van 53,3 was een van de snelste vierde rondes sinds de Britse Steve Cram het wereldrecord brak in 1985.
"Wow, de magie van Hayward bestaat echt", zegt Laros. "Zo een race maak je maar één keer in je leven mee."
Al 25 jaar brengt de Bowerman Mile de beste mijllopers ter wereld samen, waaronder professioneel atleten, wereldkampioenen en Olympische winnaars. Het evenement is een van de vier grote mijlwedstrijden die nog over zijn in de wereld: de Dream Mile in Oslo, de Wanamaker Mile in New York en de Mile Invitational in Iowa. En van die vier heeft de Pre Classic meer tijden onder de 4 minuten opgeleverd dan elke andere race; 418 prestaties tot nu toe, inclusief de wedstrijd van dit jaar in Eugene.
Deze editie van 2025 was misschien wel de sterkste mijlrace uit de geschiedenis. Het was de eerste keer dat zoveel mannen in één wedstrijd onder de 3:50 (13 atleten), 3:49 (9 atleten) en zelfs 3:48 (8 atleten) liepen.
Wat maakt de Bowerman Mile zo bijzonder? Snelle tijden worden niet altijd gelopen op de snelste baan. Het kan een onmetelijke mix zijn van factoren, zoals plaats, tijd en de omstandigheden die leiden tot legendarische prestaties. Welke van de wedstrijddeelnemers je ook spreekt, ze zeggen allemaal: de Bowerman Mile heeft iets bijzonders.
"Wow, de magie van Hayward bestaat echt... Zo een race maak je maar een keer in je leven mee."
Niels Laros, Nike atleet, Bowerman Mile
Ieder jaar weer trek de Bowerman Mile een sterk deelnemersveld aan met huidige wereldkampioenen en recordhouders. Sinds 2000 is er een tijd van 3:51.84 of sneller nodig om de race te winnen. Het enthousiasme van atleten voor de race is des te indrukwekkender, omdat de resultaten niet meetellen voor punten aan het eind van het profseizoen, ondanks dat het officieel een Diamond League-wedstrijd is.
Een van die atleten die de datum van de Bowerman Mile steevast in zijn agenda zet is de Australiër Cam Myers. Dit jaar eindigde hij als zesde en zette een Australisch record neer voor atleten onder de 20 met een tijd van 3:47.50. In 2023, op slechts 16-jarige leeftijd, liep Myers als haas voor de Noor Jakob Ingebrigtsen, die de snelste tijd ooit op de Bowerman Mile neerzette in 3:43.73, een Europees record en een Diamond League-record.
"We willen deze race allemaal winnen", zegt Myers. "Het is enorm competitief en de perfecte omgeving om een snelle tijd neer te zetten."
Of er nu wel of niet een record wordt verbroken tijdens de Bowerman Mile, elk jaar vraagt deze wedstrijd het uiterste van iedere loper in het streven naar een nieuw persoonlijk record.
"We willen deze race allemaal winnen. Het is enorm competitief en de perfecte omgeving om een snelle tijd neer te zetten."
Cam Myers, Nike atleet, Bowerman Mile
Grant Fisher die het Amerikaanse record in handen heeft op de 2 mijl, nam dit jaar voor het eerst deel aan de Bowerman Mile met een tijd van 3:48.29. De race is een soort self-fulfilling prophecy, zegt hij. Als atleten weten dat ze een sterk deelnemersveld om zich heen hebben, geven ze alles wat ze hebben. Bovendien wordt de Bowerman Mile bijna altijd aangevoerd door een of meerdere hazen. Dus lopers worden zo hun fysieke grens voorbij getrokken. Als de haas zich laat zakken, is er geen tijd om na te denken. Gewoon gaan.
"We weten allemaal dat de haas ons meetrekt in de race", zegt Fisher. "Als de haas zich terug laat zakken is het veld van zo een hoog niveau dat die geweldige tijden gewoon blijven doorgaan."
"We weten allemaal dat de haas ons meetrekt in de race. Als de haas zich terug laat zakken is het veld van zo een hoog niveau dat die snelle tijden gewoon blijven doorgaan."
Grant Fisher, Nike atleet, Bowerman Mile
"Elke keer als ik de kans krijg om op Hayward te lopen, zeg ik tegen mezelf dat ik moet genieten van het moment en moet denken aan de geschiedenis die hier voor me ligt."
Cole Hocker, Nike atleet, Bowerman Mile
Neem een van de meest memorabele prestaties van de Bowerman Mile: toen Alan Webb, op dat moment een highschool-leerling uit Virginia, het nationale highschool-record op de mijl verbrak dat Jim Ryun 37 jaar lang had vastgehouden. De tempomaker liep de eerste 409 meter in een supersnelle 54,6 seconden, wat gelijkstaat aan een mijlsnelheid van 3:34.8.
Halverwege de race was Webb van de laatste naar de dertiende plaats opgeklommen. Het tempo was moordend en toch herinnert Webb zich dat zijn lichaam, met 400 meter te gaan, los en licht voelde, alsof er nog heel wat mogelijk was. Hij begon andere lopers in te halen op het rechte stuk. Zijn cadans was zo sterk dat hij mannen van tien jaar ouder, met medailles en nationale records op hun naam, voorbijliep.
"Soms komt alles samen in een race en ik wist dat dit precies zo een moment was", zegt Webb als hij eraan terugdenkt. "Toen ik die laatste ronde inging voelde ik de kracht in mezelf. Dat is het speciale Bowerman Mile-effect."
De grandeur van het voormalige Hayward Field, met houten tribunes en het Bowerman Building als wachter vanaf de oostkant van de baan, is niet hoe een toeschouwer het uitzicht vanuit het vernieuwde stadion zou beschrijven; een kolossale locatie gebouwd voor de moderne tijd. Webb herinnert zich nog hoe de helling van de westelijke tribunes het gevoel gaf alsof de fans bijna bovenop je zaten, toen hij in 2001 over het rechte stuk liep. Het enthousiasme en de kennis van de supporters op die stoelen is onvergelijkbaar met welke andere atletiekbaan dan ook.
"Zelfs vóór Prefontaine had Oregon een geschiedenis van supergoede binnenlandse mijllopers, zoals James Bailey, Dyrol Burleson en Jim Grelle in de tijd dat Bowerman coach was", zegt Pat Tyson, die begin jaren 70 voor de Universiteit van Oregon liep, waar hij een kamer deelde met Pre zelf. "De mijl was hier altijd al geliefd, zelfs voordat de Bowerman Mile officieel bestond."
Hayward Field is een plek waar supporters de rol van aandachtige sportwetenschapper aannemen, in plaats van passieve toeschouwer. Ze hebben hun eigen stopwatch bij het startschot ingedrukt en krabbelen de rondetijden van lopers op hun programmablad.
Kaarin Knudson weet waar ze over praat. Ze liep van 1994 tot 1999 voor het atletiek- en crosscountryteam van de Universiteit van Oregon. Ze was zeven keer NCAA-gekwalificeerd en won in haar laatste jaar de NCAA-prijs voor Woman of the Year voor Oregon en is nu burgemeester van Eugene. Haar ervaring als maatschappelijk leider en voormalig atleet geeft haar een unieke kijk op wat de liefde voor atletiek in Eugene zo bijzonder maakt.
"Ik heb herinneringen van toen ik aan de Universiteit van Oregon studeerde, een makkelijke run liep en werd aangesproken door mensen uit de gemeenschap die ik helemaal niet kende. Ze feliciteerden me met een wedstrijd van het weekend ervoor", zegt Knudson. "Als atleet is het heel motiverend om je te begeven in een community die voor je juicht op de dag van de race én die je ook nog herkent als je van het podium afstapt."
Slechts een enkeling heeft de Hayward-energie zo intens meegemaakt als diegenen die voor UO liepen tijdens hun college-jaren. Zoals hardloper Cole Hocker, die zijn top drie snelste mijltijden liep tijdens de Pre Classic. Tijdens zijn debuut in 2022 had hij een Nike tenue aan voor zijn eigen publiek tijdens de Bowerman Mile. Dit jaar verbeterde hij zijn persoonlijke record met 3:47.43.
"Elke keer als ik de kans krijg om op Hayward te lopen, zeg ik tegen mezelf dat ik moet genieten van het moment en moet denken aan de geschiedenis die hier voor me ligt", zegt Hocker.
De mijl en die andere race, de 1500 meter, schelen in afstand maar iets meer dan 100 meter. Afhankelijk van wie je het vraagt, is het verschil in hoe je een mijl of de 1500 meter loopt minimaal. Webb grapt dat het eigenlijk hetzelfde is, maar dat de mijl draait om "wie zichzelf nog iets langer kan pijnigen". Anderen, zoals Laros, zeggen dat de tactiek bij de mijl net iets anders is dan bij de 1500 meter. Voor hem is de start het grootste verschil.
"Omdat je bij de mijl begint bij de openingsbocht, heb je minder tijd om je positie te bepalen voordat je de juiste plek moet innemen", zegt Laros. "Het is alsof je uit een kanon wordt geschoten en een goede positie moet vinden, zodat je niet aan de buitenkant belandt en extra afstand moet afleggen."
Door de culturele kracht van de mijl heeft de afstand een geliefde plek veroverd in het hardlopen, net als de marathon. Beide zijn niche-afstanden in de atletiek, maar leveren wel wereldrecords op.
De magie van de mijl ligt misschien wel in de eenvoud ervan. Vier rondes. Rondes lopen met een tempo van één minuut telt op tot vier minuten, wat de standaard is voor de professioneel mijlloper. De startlijn is ongeveer dezelfde plek als de finish. De supporters die je aan het begin van de race toejuichen zijn dezelfden die bij de finish staan te roepen.
Je zou kunnen zeggen dat de mijlafstand in wezen het vonkje was dat Bill Bowermans fascinatie voor het langeafstandlopen aanwakkerde. Als eerstejaarsstudent in Oregon speelde hij American football en ontmoette Ralph Hill, de eerste mijlloper met wie bij bevriend raakte. Op een dag liep Bowerman 400 meter op de baan tijdens een sprint om zijn snelheid te testen. De klok gaf 63 seconden aan. Bill Hayward, atletiekcoach aan de Universiteit van Oregon, leunde voorover met een grijns. "Even zodat je het weet", zei hij, "Ralph haalt deze snelheid bij vier rondes."
"Deze wedstrijd winnen betekent meer voor me dan het nationale record neerzetten."
Niels Laros, Nike atleet, Bowerman Mile
Het is de schaarste op professioneel niveau die bijdraagt aan de mythische status van de mijl. Professionele hardlopers hebben niet veel mogelijkheden om een mijlwedstrijd te lopen. Misschien maar een paar keer per jaar, in Eugene, Oslo en New York.
"Er zijn tijdens het jaar talloze mogelijkheden voor de 1500 meter. Maar er is geen garantie dat je aan een van de professionele mijlwedstrijden kan meedoen", zegt Webb. "En dan is het nog maar de vraag of je in vorm bent, als je de kans krijgt. Dus als je een mijlwedstrijd loopt, kun je beter maar alles geven."
Die motivatie geeft iedere deelnemer vleugels tijdens de Bowerman Mile. Van de jonge hardloper die voor de eerste keer naar Eugene afreist tot de ervaren prof die zijn wereldranglijst wil bevestigen: de Bowerman Mile roept een soort gemeenschappelijke wilskracht op. Voor Laros is het lopen van die vier rondes en alles geven een zeldzaam voorrecht dat moeilijk te beschrijven is. Ironisch genoeg is het behalen van een snelle tijd soms niet het belangrijkste als je de kans krijgt om aan die start van de 1609 meter te staan.
"Deze wedstrijd winnen betekent meer voor me dan het nationale record neerzetten", zegt hij. "Uiteraard is een snelle tijd iets om trots op te zijn, maar deze overwinning, op deze plek, is wat me echt met trots vervult."