Het Nike Swoosh logo: van een bescheiden begin naar een wereldwijd icoon
- 2-10-2025
Tekst: Department of Nike Archives
In 1971 was Watergate nog gewoon een hotel, NASA bereidde de Apollo 15-missie voor en een klein bedrijf uit Oregon had zojuist zijn eerste paar schoenen verkocht.
De schoen, een voetbalschoen genaamd de 'Nike', werd verkocht voor $ 16,95. Het belangrijkste kenmerk was de streep in de vorm van een vinkje, ontworpen door een student aan de Portland State University voor $ 35. De schoen zelf is niet blijven hangen maar het logo des te meer.
Op dat moment was Nike nog niet het wereldwijde sportmerk dat het later zou worden. Phil Knight en Bill Bowerman werkten nog onder de naam Blue Ribbon Sports, een klein bedrijf waarmee ze Japanse hardloopschoenen verkochten. Maar de contracten met hun leverancier liepen af en Knight wist dat ze voor de toekomst van het bedrijf meer nodig hadden dan alleen het product van een ander. Hiervoor had BRS een eigen schoen nodig, en daarmee een eigen identiteit.
In februari datzelfde jaar liet Knight een zwarte voetbalschoen met witte zool produceren in een fabriek in Mexico. Hij had een merkteken nodig om de schoen te onderscheiden van de Onitsuka Tiger-modellen. Hij benaderde Carolyn Davidson, een designstudent die hij had ontmoet terwijl hij boekhoudkunde doceerde aan Portland State.
Twee jaar daarvoor had hij Davidson tegen een klasgenoot horen zeggen dat ze geen geld had voor een cursus olieverfschilderen. Knight bood haar $ 2 per uur om grafieken en graphics te maken voor zijn kleine bedrijf. Uiteindelijk ging ze ook advertenties, brochures en catalogi ontwerpen. Nu gaf hij haar een grotere opdracht: een streep voor op de zijkant van een schoen.
Een voorbeeld van oorspronkelijke voetbalschoen 'The Nike'. De eerste schoen met het Swoosh logo.
Ze kozen voor het gebogen vinkje van Davidson. Ze vond dat het beweging uitbeeldde. Knight had zijn twijfels. "Ik ben er niet weg van", zei hij tegen haar. "Maar ik zal er vast aan wennen."
Davidson schetste een stuk of zes ontwerpen. Knight vroeg in een Tigard-kantoor de mening van twee werknemers, waaronder Jeff Johnson, de eerste fulltime-medewerker van Nike. Geen van de designs maakte echt indruk. "Het kwam erop neer dat we moesten kiezen welk design we het minst slecht vonden", herinnert Johnson zich.
Ze kozen voor het gebogen vinkje van Davidson. Ze vond dat het beweging uitbeeldde. Knight had zijn twijfels. "Ik ben er niet weg van", zei hij tegen haar. "Maar ik zal er vast aan wennen."
De streep, die toen nog niet Swoosh werd genoemd, werd meteen naar Mexico gestuurd zodat de productie kon beginnen. Davidson stuurde Knight een factuur voor $ 35.
Een perfect voorbeeld van een eenmalige Swoosh. Bill Bowerman was altijd bezig een lichtere schoen te ontwerpen, en gaf daarom in 1975 de opdracht om de Swoosh op dit prototype handmatig aan te brengen met pen en inkt.
Het waren die eerste schoenen waarop het nieuwe merkteken de wereld in werd gestuurd, maar het zag er op elk model weer anders uit. Op sommige schoenen was de streep lang uitgerekt. Op andere was het logo meer in elkaar gedrukt. Een hardloper maakte de grap dat de meer gebogen versie deed denken aan een 'dode vis'. De fabrieken stikten het logo allemaal op hun eigen manier en de designers pasten de hoek aan op basis van de vorm van de schoen.
De streep, die toen nog niet Swoosh werd genoemd, werd meteen naar Mexico gestuurd zodat de productie kon beginnen. Davidson stuurde Knight een factuur voor $ 35.
Toch werd de streep al gezien op de juiste plekken. Tijdens de marathon van Boston in 1972 kwamen twee van de snelste Amerikaanse lopers over de finish in schoenen met het design van Davidson erop. Dit was het debuut van de Swoosh in een grote race. Het bedrijf gebruikte deze mijlpaal het jaar daarop in de marketing.
Kleding bleek een andere uitdaging. Op shirts en tassen zag het asymmetrische logo er vreemd uit. Johnson experimenteerde met meerdere Swooshes in een uitwaaierende cirkel, later ook wel bekend als het 'Sunburst' of 'Pinwheel' logo. Het was geïnspireerd op het ontwerp van de Olympische Spelen van 1972, wat Nike een opvallend logo gaf voor op warming-up- en teamkleding.
Het asymmetrische design van de Swoosh op kleding en tassen beviel Jeff Johnson niet dus waaierde hij meerdere Swooshes uit in de vorm van een cirkel.
Het 'Pinwheel' logo was in 1976 voor de eerste keer te zien op Nike producten tijdens de kwalificatierondes voor atletiek in aanloop naar de Olympische Spelen van 1976.
Op shirts en tassen zag het asymmetrische logo er vreemd uit. Johnson experimenteerde met meerdere Swooshes in een uitwaaierende cirkel, later ook wel bekend als het 'Sunburst' of 'Pinwheel' logo.
Geoff Hollister, de derde werknemer van Nike, die later de eerste marketingactiviteiten van het bedrijf aanstuurde, drukte de Sunburst op singlets en trainingspakken. Hij bedacht ook originele manieren om de Swoosh losstaand te gebruiken. In 1974 bezocht Steve Prefontaine een bijeenkomst in Tacoma in een trainingspak met een losse, omgekeerde Swoosh over de borst. Dat was de eerste keer dat het logo losstaand te zien was op kleding.
In die eerste jaren was het design niet bepaald consistent. Sommigen noemden het de 'stripe'. Anderen vonden het er raar uitzien, een beetje uit balans zelfs. Maar bij de grote marathons, olympische kwalificaties en op de borst van de beroemdste hardloper van Amerika, deed het logo al wat het moest doen: het bleef hangen.
Wat begon als een aarzelende keuze (de schets van een student, die halsoverkop naar een fabriek werd gestuurd), was uitgegroeid tot het symbool van Nike's eerste overwinningen. De Swoosh was nog niet het wereldwijde icoon dat het later zou worden, maar bleek al indruk te maken.
Het Nike logo heeft er sinds de oorspronkelijke schets van Davidson verschillend uitgezien, maar de kracht van de Swoosh is gebleven.
In de decennia na die eerste voetbalschoen heeft de Swoosh talloze vormen aangenomen. De Swoosh werd in de jaren '70 gedrukt in opvallend Helvetica, aan miljoenen getoond in de Americanfootball-reclame van Dennis Hopper in 1993, geëtaleerd op de muren van Niketown Portland en gezien op petten tijdens Wimbledon. Het logo is vergroot, verkleind, vermenigvuldigd, en soms zelfs te veel gebruikt. Het wordt bewaakt door de 'merkpolitie' van Nike, met trots gedragen door atleten en op de hak genomen door critici.
Bij al die verschuivingen was er één constante: de Swoosh. Wat begon als een snelle schets door een student, is uitgegroeid tot een van de meest herkenbare symbolen ter wereld. Het is meer dan een streep. Het staat symbool voor snelheid, innovatie en mogelijkheden.
Het Swoosh logo op het dak van het Nike hoofdkwartier in New York.
"We wilden dat het logo symbool stond voor snelheid. Dat deed het ook, en dat doet het nog steeds. Inmiddels betekent het veel meer dan dat. Het staat voor het beste in de sport. En ik ben er inderdaad aan gewend!"
Phil Knight, Chairman Emeritus en medeoprichter