De handdruk waarmee het allemaal begon

  • 17-12-2025
  • Words:

25 januari 1964. Zaterdag.

The Beatles scoorden hun eerste nummer 1-hit in de Verenigde Staten met het nummer: "I Want to Hold Your Hand."

En op een koude, regenachtige dag in Portland, Oregon, ontmoetten een coach en zijn voormalige atleet elkaar voor de lunch in het Cosmopolitan Hotel om een mogelijk zakelijk partnerschap te bespreken.

Een uur later stonden Phil Knight en Bill Bowerman op en schudden elkaar de hand. Blue Ribbon Sports was een feit.

Om te begrijpen hoe het kwam dat de twee mannen uit Oregon elkaar op dat moment ontmoetten, moeten we tien jaar terug in de tijd, naar een tiener die niet was geselecteerd voor het honkbalteam.

Het begin

Phil Knight groeide op in het zuidoostelijke deel van de stad Portland en ging naar Cleveland High. Hij was, zo vertelt hij, de laatste speler die niet werd geselecteerd voor het honkbalteam van tweedejaars en jonger. Een beslissing die zeer deed.

"Ik was er kapot van, maar mijn moeder zei 'Je gaat hier niet lopen kniezen. Of je neemt een krantenwijk of je gaat naar de atletiekbaan.' Die keuze was snel gemaakt. Ik ging naar de baan."

Die beslissing zou zijn leven, en uiteindelijk zelfs de hele sportwereld, veranderen.

Knight ging bij het atletiekteam en vond al snel zijn draai. Hoewel hij fysiek kleiner was dan zijn teamgenoten, was hij snel, competitief en niet bang om hard te werken.

Tijdens een van zijn eerste wedstrijden stelde zijn vader William, een arbeidsrechtadvocaat die later de uitgever van de Oregon Journal zou worden, hem voor aan coach Bill Bowerman. De twee oudere mannen hadden samen gestudeerd aan de University of Oregon. Die dag ontmoette de jonge Knight voor het eerst de coach die later zijn leven zou veranderen.

Inmiddels had hij al meerdere overwinningen en podiumplekken van lokale wedstrijden binnengesleept, genoeg om naam te maken binnen de competitieve highschool-scene van Oregon. Tijdens zijn junior-jaar las hij een kop die hem bijbleef: Bill Dellinger, een hardloper van de University of Oregon, had zojuist de mijl gewonnen tijdens de nationale kampioenschappen met Bowerman als coach.

"Het was verbluffend", zei Knight. "Het was een enorme kop in The Oregonian en vanaf dat moment kreeg ik door wat een fenomenaal programma Bill Bowerman had."

Twee jaar na hun handdruk legden Phil Knight en Bill Bowerman hun nieuwe bedrijf zwart op wit vast. Dit eerste getekende contract wordt bewaard in het Department of Nike Archives op de PHK campus.

De hamburger onder de hardlopers

Hoewel hij klein en slank was, liet Knight zich hierdoor nooit tegenhouden. In 1955 speelde hij bij Clevelands basketbalteam voor het stadskampioenschap, werd hij tweede in de hardloopcompetitie op de 880 yard, en pakte hij de vierde plaats op het staatskampioenschap. Rond de herfst had hij zijn plek verdiend in het atletiek- en cross-countryteam van Bowerman aan de University of Oregon.

De vader van Knight had al ver voor die eerste training bij Bowerman om advies gevraagd; een vroege aanwijzing van de band die de carrière van beide mannen zou bepalen. William Knight had Bowerman die herfst geschreven omdat hij benieuwd was of de coach dacht dat Phil moest kiezen voor een studie of voor het leger.

Bowerman antwoordde met zijn kenmerkende mix van ongezouten eerlijkheid en betrokkenheid.

"Mijn eerste zorg is de educatie van je zoon", schreef hij. "Het is niet alleen maar pret en plezier. Het vereist hard werk om succesvol te worden in wat dan ook...het is een voorrecht om je zoon hier te hebben, en ook een verantwoordelijkheid voor mij, voor jou en voor hem."

Links, Phil Knight bij de University of Oregon Olympic Preview Meet in 1956; Knight deed mee nadat Bill Bowerman hem had gevraagd om de 400 meter te lopen. Rechts, Knight aan het trainen tijdens zijn tijd aan de University of Oregon.

Knight leerde al snel, net zoals al die eerstejaars vóór hem, wat ploeteren onder leiding van de bombastische Bowerman precies inhield. "Na mijn eerste jaar moest ik echt even nadenken en ik vroeg me af of ik wel terug wilde gaan naar die gekke vent", herinnerde Knight zich. "Ik besefte dat teruggaan betekende dat ik de dingen op zijn manier moest doen, want hij zou nooit veranderen. Dus ik ging terug."

Die beslissing bleek een keerpunt te zijn. Bowerman zag dat Knight potentie had, niet als de beste hardloper, maar als een perfect proefkonijn. "Ik hoorde niet bij de besten in het team", gaf Knight toe. "Dus Bowerman kon mij als proefkonijn gebruiken zonder veel risico te lopen."

Hij noemde Knight de 'hamburger' onder de hardlopers (solide basis, toegankelijk, doeltreffend) en hij zette hem in om vroege testmodellen van prototypes te testen. In augustus 1958 stuurde Bowerman een brief aan Knight met zijn trainingsplan voor de zomer met een PS: Als je toevallig een paar schoenen hebt die volgens jou goede hardloopschoenen kunnen zijn, stuur ze dan naar mij. Dan zorg ik dat ze klaar zijn voor je weer naar college moet.

Het paar dat Knight die herfst kreeg, had een bovenwerk van wit materiaal met een rubberen coating, dat Bowerman later omschreef als "materiaal dat je ook zou kunnen gebruiken voor een afwasbaar tafelkleed". Ze waren simpel, functioneel en nog maar een glimp van wat er komen zou. De coach zou nog jaren nodig hebben om een productiepartner te vinden, maar in zijn missie om een snellere en lichtere schoen te maken had hij zijn eerste tester al gevonden.

Deze handgemaakte atletiekspikes zijn de oudste schoenen gemaakt door Bill Bowerman in de Department of Nike Archives collectie.

De spike is op meerdere manieren uniek; de naadloze neus was gemaakt voor een comfortabele pasvorm en het minimalistische design had slechts een zoom, die was verplaatst naar de hak. Het hielstuk is gemaakt van schuimrubber.

Van baan naar business

Tegen de tijd dat Knight in 1959 afstudeerde in bedrijfskunde aan de University of Oregon was zijn focus verschoven van de baan naar het klaslokaal. De volgende stap was Stanford, waar hij zich inschreef om zijn MBA te halen.

Aan het begin leek zijn pad wat onzeker. Maar tijdens zijn laatste jaar was er een vak met de naam 'Small Business Management' dat zijn aandacht trok. Tijdens dat vak zou hij het idee van zijn leven krijgen.

"Het was het enige vak in ondernemerschap dus het was een van de vakken die me het meest interesseerde", zei Knight. 

Hij kreeg een sterke band met zijn professor, Frank Shallenberger, die zijn studenten een simpele, open opdracht gaf: bedenk een nieuw bedrijf, leg vast wat het doel is en schrijf een marketingplan om het te ondersteunen.

Knight had niet lang ervoor een gesprek tussen fotografen opgevangen bij de Oregon Journal, waar hij een zomerbaantje had tijdens zijn studie. Ze hadden het over de opkomst van goedkope Japanse fototoestellen die begonnen te concurreren met de bekendere en duurdere Duitse cameramodellen.

"Elektronica was een populair onderwerp op dat moment en de slimme studenten kozen er vaak voor om daarover te schrijven", zei Knight. "Maar ik wist helemaal niks van elektronica dus ik schreef ergens over waar ik wel iets van wist: schoenen."

Met zijn ervaring als een van de testdragers van Bill Bowerman als basis, zette hij zijn eigen hypothetische bedrijf op. Rond 1962 werden Duitse sportschoenen steeds populairder in de VS: schoenen van hoge kwaliteit én met een hoge prijs. Knight zag een kans.

Hij verwerkte het idee bijna letterlijk van de ene op de andere dag in een paper met een enkele gedurfde vraagstelling: Kunnen Japanse sportschoenen Duitse sportschoen vervangen zoals Japanse camera's ook Duitse camera's hebben vervangen?

Knight beargumenteerde dat Japanse hardloopschoenen zowel op prijs als op kwaliteit zouden kunnen concurreren met de grootste Duitse merken. Knight kreeg een tien. Toen de opdracht voorbij was, kreeg hij het idee niet uit zijn hoofd. "Ik schreef een informatieverzoek aan bijna elke Japanse schoenenfabrikant die ik kon vinden."

Slechts een bedrijf stuurde een antwoord: Kow Hoo Shoe Company uit Hongkong. De brief die was geschreven in gebroken Engels, was beleefd maar ontmoedigend.

"Helaas moet ik u informeren dat wegens gebrek aan [zulke] machines en materialen, we een dergelijk type schoen niet kunnen fabriceren en ik ben ervan overtuigd dat dit voor elke schoenmaker in Hongkong geldt. We zijn experts op het gebied van het fabriceren van golfschoenen, skateschoenen en bowlingschoenen etc."

Het was niet het antwoord waar Knight op had gehoopt, maar het maakte niet uit. Er was een zaadje geplant dat niet lang daarna zou ontkiemen.

Hij was gefrustreerd, maar zeker niet afgeschrikt, en al gauw zou hij de kans van zijn leven krijgen.

Dat verhaal, en meer, komt aan bod in toekomstige video's van het Department of Nike Archives bij The Record.

  • Geschiedenis
  • Tijdschrift
  • Missie
  • Bedrijf
  • Nieuws
      • © 2025 NIKE, Inc. Alle rechten voorbehouden